Tiếp chuyện chúng tôi bà Nhàn kể lại; bà là người con của thôn Đình tràng xã Lam Hạ, ngay sau ngày máy bay Mỹ chấm dứt đánh phá Miền Bắc, bà đã lấy chồng về Mộc Bắc, chồng bà cũng là bộ đội đã từng kề vai chiến đấu bên bà trong những ngày ác liệt.T8/1965, đại đội phòng không dân quân Lam Hạ được thành lập do đồng chí Nguyễn Chí Liêm làm đội trưởng, gồm hai trung đội, bà làm trung đội trưởng trung đội nữ. Lúc đó đại đội có nhiệm vụ vừa sản xuất vừa tổ chức huấn luyện pháo thủ phục vụ chiến đấu, xây dựng các trận địa pháo phòng không từ 37 ly đến 100 ly trên địa bàn xã. Phối hợp với các đơn vị bộ đội pháo phòng không trực tiếp tham gia chiến đấu đánh trả lực lượng không quân của Mỹ và sẵn sàng bổ sung lực lượng cho các trận địa phòng không của bộ đội bảo vệ cầu xe lửa, cầu ô tô, 2 km đê Bắc Châu giang, 2 km đường lộ 1A, đường xe lửa và một số cơ quan của tỉnh. Tuy có rất nhiều khó khăn do mới thành lập nhưng cán bộ chiến sỹ rất vinh dự,tự hào vì được làm nhiệm vụ vẻ vang đó. Nhấp chén trà, bà Nhàn lại rưng rưng nước mắt kể tiếp; trận đánh ác liệt nhất là ngày 1/10/1966, vào khoảng 6h15phút, máy bay Mỹ ồ ạt xuất hiện, gầm rít như xé nát bầu trời. Sau tiếng còi báo động, bà Nhàn chỉ kịp dặn bố mẹ vào hầm trú ẩn rồi ra trận địa, các anh chị em khác cũng nhanh chóng chạy đến vị trí chiến đấu. Có cô còn luộc dở nồi khoai chưa kịp nói lời chào bố mẹ. Trên trận địa phòng không, các chiến sỹ pháo thủ đã sẵn sàng, những nòng pháo đen ngòm vươn lên trời nghênh chiến. những cột khói lửa bùng lên cuồn cuộn một cầu đường sắt bị đánh sập, nhưng các nữ dân quân vẫn kiên cường bắn trả quyết liệt, nhằm thẳng quân thù nhả đạn, dũng cảm phơi mình dưới bom đạn. Đang lúc chiến đấu căng thẳng thì hết đạn, bà Nhàn và đồng đội vừa chạy đi tiếp đạn về đến khẩu đội 4 thì nghe tiếng bom nổ ầm, máu chảy đỏ mặt nhưng bà vẫn nhìn thấy khẩu đội 1,2 trúng bom.
5 trận chiến đấu diễn ra trong ngày 1/10/1966, đại đội dana quân phòng không Lam hạ đã chiến đấu kiên cường dũng cảm bắn rơi 4 máy bay mỹ, bắt sống hai giặc lái, bảo vệ an toàn mục tiêu được giao, 6 đồng chí nữ dân quân đã anh dũng hy sinh.Đến ngày 6/10/1966, quân mỹ đã chia làm 7 phi đội với 60 chiếc máy bay dồn dập dội bom, bắn rốc két xuống các mục tiêu hạ tầng và các trận địa cao xạ, bà Nhàn và các chị em khác đã nhanh chóng có mặt trên trận địa chiến đaúa. họ cùng thề "chiến đấu đến viên đạn cuối cùng để bảo vệ quê hương và trả thù cho đồng đội đã hy sinh". Trận chiến đấu giữa máy bay trên trời và pháo cao xạ dưới mặt đất càng lúc càng ác liệt. Lực lượng phòng không của ta vẫn bám trụ kiên cường giữ vững mục tiêu.
Giót chén trà mời khách bà Nhàn lại rớm nước mắt kể; tuy chiến đấu thiếu thốn, nguy hiểm nhưng chị em rất vui, coi nhau như ruột thịt trong nhà. Họ chia sẻ cho nhau từng vốc ngô, củ sắn, khúc mía. Một cô bị ốm cả đội cùng lo. Khi nằm ôm nhau trong chiến hào đợi kẻ thù họ hay tâm sự "đã ra trận địa chiến đấu thì còn nghĩ gì đến sống chết nữa, nhưng mai sau dù thế nào người còn sống cũng không được quên bạn bè đã hy sinh.
Ngày nay, về Lam Hạ không còn gặp lại những cô dân quân thuở nào và năm nay bà Trương Thị Nhàn cũng đã ở tuổi 70, lại lấy chồng xa.Hàng năm chỉ vào ngày kỷ niệm trận chiến 1/10/1966, những cựu dân quân Lam Hạ còn sống như bà Nhàn mới có dịp trở lại họp mặt, thắp hương cho đồng đội đã hy sinh.Mặc dù chiến tranh đã lùi vào quá khứ, nhưng những cô gái dân quân Lam Hạ còn sống đến giờ vẫn không quên những năm tháng chiến đấu hào hùng ấy. Chúng tôi, những người trẻ tuổi hôm nay và những thế hệ mai sau cũng không cầm được nước mắt khi nghe kể về câu chuyện bất khuất của họ./.
Ánh Tuyết