Đền Lảnh Giang.
Tại cuộc họp báo sáng nay, 10-7, tại trụ sở UBND huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam, PGS.TS. Nguyễn Chí Bền, Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật Việt Nam cho biết, hàng chục năm nay, người dân Mộc Nam vẫn duy trì Lễ hội đền Lảnh Giang hằng năm với những nghi thức truyền thống như lễ cáo yết, lễ rước kiệu…
Năm nay, với chủ trương phục dựng lễ hội với quy mô hoành tráng, dự án “Nâng cấp lễ hội đền Lảnh Giang” đã được Viện nghiên cứu và phối hợp cùng địa phương thực hiện. Dựa vào tư liệu, huyền tích để tái hiện với một quy mô lớn hơn có sự tham gia của nhiều nghệ sĩ đương đại, nhưng về nguyên tắc sẽ vẫn lấy cộng đồng làm tâm điểm.
Nét đặc biệt của lễ hội năm nay sẽ là màn diễn xướng dân gian hầu Thánh, tái hiện huyền tích vị Thánh đền Lảnh Giang. Đây cũng chính là một nét văn hóa đặc sắc của cư dân vùng đồng bằng Bắc Bộ, mà sắp tới, theo TS. Nguyễn Chí Bền, rất có thể sẽ được nghiên cứu để xếp vào danh sách đệ trình UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể nhân loại.
Theo kịch bản của TS. Bùi Quang Thắng, Lễ hội sẽ diễn ra trong ba ngày ba đêm tại khu vực chính là sân đền, hồ nước đền Lảnh Giang. Một sân khấu lớn với hình dạng bàn thờ hai tầng được đặt trên hồ nước, phía sau là màn hình vừa làm phông nền, vừa trình chiếu các video về “Thuỷ Phủ” của hoạ sĩ Phương Vũ Mạnh. Tầng trên sân khấu là ban thờ cúng ngai ba vị thánh Tam Giang được thờ ở đền theo truyền thuyết của dân làng. Tiếp đó là một sân khấu nhỏ, nơi diễn ra các màn diễn xướng hầu Thánh.
Huyền tích về vị Thánh Tam Giang sẽ được tái hiện trong ánh sáng và âm nhạc kỳ ảo, hình tượng những ông rắn khổng lồ nứt ra từ bọc trứng, trở thành những chàng trai vạm vỡ oai nghiêm. Những màn hát múa ca ngợi công đức của Ngài sẽ được người dân địa phương trình diễn suốt trong quá trình tái diễn huyền tích kỳ ảo này.
Theo TS. Bùi Quang Thắng, sẽ có khoảng 60 thanh niên địa phương trình diễn tại sân đình trong các màn hát múa, chạy cờ tại sân đình. Ngay trong màn diễn xướng, sẽ có sự tham gia của các hoạ sĩ đương đại trong việc vẽ hoạ tiết lên người những chàng trai trình diễn. Sẽ có khoảng 20 người thay nhau được vẽ mình để đóng vai các vị thần trong huyền tích. Cùng tham gia diễn xướng còn có dàn trống oai hùng của làng nghề Đọi Tam.
Ngoài phần lễ, thì phần hội cũng được thiết kế là các trò chơi dân gian, thi đấu thể thao, đốt cây bông...
Ông Phạm Tư Lành, Chủ tịch UBND huyện Duy Tiên khẳng định, Lễ hội đền Lảnh Giang năm đầu tiên trong dự án “nâng cấp” được tổ chức với quy mô lớn có sự chung sức của các cơ quan quản lý và chức năng sẽ có ý nghĩa như là một lần “làm mẫu”. Các cán bộ nghiên cứu và các nghệ sĩ cũng chỉ ở vai trò quản lý và hướng dẫn chứ không làm thay người dân. Và những năm về sau, lễ hội sẽ chỉ là của người dân và do người dân tự thực hiện. Cùng với sự phục dựng thành công Lễ hội Tịch Điền đầu năm 2009, việc tái hiện lễ hội đền Lảnh Giang trong một hình thức mới hơn và đầy đủ hơn là một hướng thử nghiệm phục hồi và bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể.
Đền Lảnh Giang còn có tên gọi là Lảnh Giang linh từ, tọa lạc tại thôn Yên Lạc, xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên. Theo sử sách, đền được xây từ thời Lý nhưng trải qua bao biến cố lịch sử đã bị hư hại và xuống cấp. Ngôi đền mới được trùng tu mấy năm gần đây được đánh giá là quy mô bề thế hơn nhưng vẫn giữ nguyên được dáng vẻ xưa.
Từ thị trấn Đồng Văn, theo quốc lộ 60A đi 8km đến ngã ba thị trấn Hòa Mạc, rẽ trái đi 5km đến bến đò Yên Lệnh, ngược bờ đê sông Hồng 3km là tới đền. Theo thần phả, ngôi đền này thờ Tam vị danh thần đời Hùng Vương thứ 18 và Tiên Dung công chúa, Chử Đồng Tử. Đền còn là một địa chỉ du lịch nổi tiếng của Hà Nam. |
MINH NHẬT