Trước khi về tiếp quản Thủ đô, ngày 19/9/1954, cán bộ Đại đoàn Quân tiên phong được nghe Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện tại Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ. Người căn dặn: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước.”
Phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” (BĐCH) do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta giáo dục, rèn luyện và không ngừng phát triển thông qua hoạt động thực tiễn trong quá trình đấu tranh cách mạng, xây dựng và trưởng thành của quân đội ta. Phẩm chất đó gắn liền với bản chất cách mạng và truyền thống tốt đẹp của quân đội song nó không phải là cái “nhất thành bất biến”. Để tiếp tục giữ vững và phát huy phẩm chất BĐCH trong tình hình mới cần tập trung thực hiện tốt những giải pháp cơ bản sau đây:
Không ngừng giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội nhân dân Việt Nam
Sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong tư tưởng của Hồ Chí Minh về tổ chức xây dựng quân đội cách mạng là tư tưởng về Đảng lãnh đạo quân đội. Hồ Chí Minh khẳng định: “Quân đội ta có sức mạnh vô địch, vì nó là một quân đội nhân dân do Đảng ta xây dựng, Đảng ta lãnh đạo và giáo dục” và Người nhiều lần nhắc nhở “Phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong quân đội”. Đây là nhân tố quan trọng hàng đầu có ý nghĩa quyết định đối với giữ vững và phát huy bản chất, truyền thống cách mạng của quân đội và phẩm chất "Bộ đội Cụ Hồ".
Trong tình hình hiện nay, cần đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, làm thấu triệt trong toàn quân nguyên tắc Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội. Tập trung nâng cao chất lượng xây dựng đảng bộ quân đội trong sạch, vững mạnh; nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng. Tiếp tục đi sâu, thực hiện tốt cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng với những yêu cầu, biện pháp mới, phù hợp với đặc điểm tình hình của Đảng bộ quân đội. Quán triệt và thực hiện tốt chỉ thị số 316 - CT/ĐU của ĐUQSTW ngày 31/7/2008 "về xây dựng các cấp uỷ trong Đảng bộ quân đội trong sạch vững mạnh giai đoạn mới". Đồng thời tiếp tục thực hiện nghiêm túc các quy định về chức năng, nhiệm vụ của 8 loại hình tổ chức đảng trong quân đội; xây dựng, bổ sung cơ chế lãnh đạo của Đảng và quản lý nhà nước đối với hoạt động quốc phòng, an ninh theo quan điểm Đại hội X của Đảng. Chỉ đạo tốt việc thực hiện Nghị quyết số 51-NQ/TW ngày 20-7-2005 của Bộ Chính trị về “Tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam”. Đây là một nghị quyết có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự nghiệp xây dựng quân đội cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại nói chung. Việc quán triệt và tổ chức thực hiện nghị quyết này cần khắc phục khuynh hướng nhận thức sai trái cho rằng, đây là thời cơ để cán bộ chính trị “lên ngôi”. Vấn đề cấp bách hiện nay là phải lựa chọn, giáo dục, bồi dưỡng các chính uỷ, chính trị viên đáp ứng yêu cầu cả về phẩm chất và năng lực của người chủ trì về chính trị trong đơn vị. Tuy nhiên, quan trọng và cấp thiết hơn cả hiện nay là đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 847-NQ/QUTW, ngày 28/12/2021 của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới. Nghị quyết này vừa là yêu cầu, vừa là nhiệm vụ thể hiện rõ đặc điểm phầm chất của “Bộ đội Cụ Hồ” trong giai đoạn cách mạng mới được nhìn nhận một cách đúng đắn, phù hợp với thực tiễn tình hình, đó là hiện nay “Còn một số cán bộ, đảng viên và quần chúng nhận thức chưa sâu sắc, trách nhiệm trong giữ gìn, phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” chưa cao; thiếu tự giác, gương mẫu trong tu dưỡng, rèn luyện, giảm sút ý chí, sa vào chủ nghĩa cá nhân, lối sống thực dụng..., làm ảnh hưởng đến truyền thống, uy tín của quân đội, phẩm chất và hình ảnh cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” [1]. Vì vậy, để giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” cần sự vào cuộc của toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị, mà trước hết là trách nhiệm của hệ thống tổ chức đảng, hệ thống chỉ huy trong Quân đội và mọi quân nhân, làm cho những phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” tiếp tục tỏa sáng, nâng lên một tầm cao mới, xây dựng Quân đội vững mạnh, xứng đáng là “Quân đội anh hùng của dân tộc anh hùng” và lòng tin tưởng của Đảng, Nhà nước, Nhân dân.
Trong các chỉ thị, nghị quyết của chi bộ, đảng bộ phải chú trọng nội dung, biện pháp lãnh đạo giữ vững và phát huy phẩm chất BĐCH một cách cụ thể. Các chi bộ, đảng bộ cần phải coi trọng công tác phát triển đảng, bổ sung thường xuyên đội ngũ đảng viên có chất lượng cao. Điểm rất quan trọng để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội ta là phải củng cố kiện toàn cơ quan chính trị và xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị mẫu mực về phẩm chất BĐCH, đủ sức hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Cán bộ đảng viên và tổ chức đảng trong quân đội phải tích cực, chủ động đấu tranh phòng chống âm mưu, thủ đoạn diễn biến hoà bình nhằm phi chính trị hoá quân đội của các thế lực thù địch.
Đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” cho cán bộ, chiến sĩ quân đội
Trong tình hình mới, để nâng cao chất lượng giáo dục theo nghĩa rộng phẩm chất BĐCH, cần phải quán triệt tính toàn diện, coi việc giáo dục là kết quả tổng hợp của các chương trình giáo dục chính trị, huấn luyện quân sự, sẵn sàng chiến đấu, công tác, lao động sản xuất, và mọi hoạt động văn hóa, xã hội của mỗi đơn vị. Tính chủ đích của giáo dục phẩm chất BĐCH phải được thể hiện thông qua mọi hoạt động, trên tất cả các lĩnh vực đó. Đối tượng cần giáo dục phẩm chất BĐCH là tất cả các tổ chức và con người cụ thể trong quân đội. Đặc biệt phải coi trọng giáo dục đối tượng là chiến sĩ làm nghĩa vụ quân sự, nhanh chóng tạo dựng cho họ ý niệm về phẩm chất BĐCH và có ý thức tự giác rèn luyện. Phẩm chất BĐCH được hình thành và biểu hiện qua tất cả các mối quan hệ và hoạt động của người quân nhân. Vì thế mà khi tập trung xây dựng các mối quan hệ chủ yếu như quan hệ trong nội bộ quân đội, quan hệ với Đảng, Nhà nước và Nhân dân, thì không thể xem nhẹ các mối quan hệ khác của cán bộ, chiến sĩ quân đội.
Giáo dục phẩm chất BĐCH cho cán bộ, chiến sĩ phải phù hợp với yêu cầu của từng đối tượng trên các địa bàn hoạt động cụ thể, bám sát đặc thù của các quân, binh chủng, học viện, nhà trường, đơn vị. Đây chính là vận dụng nguyên lý" phân tích cụ thể một tình hình cụ thể" vào giáo dục phẩm chất BĐCH cho cán bộ, chiến sĩ. Thực tế cho thấy phẩm chất BĐCH là “cái chung” rất sâu sắc nhưng được biểu hiện phong phú, sinh động trong “cái riêng” ở từng đơn vị, con người cụ thể. Chuẩn mực chung của phẩm chất BĐCH phải được cụ thể hoá đến từng đối tượng để giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục. Phương pháp giáo dục cũng không thể máy móc mà phải sáng tạo cho phù hợp với yêu cầu của từng đối tượng trên địa bàn hoạt động cụ thể. Hiện nay các phương tiện thông tin đại chúng rất đa dạng, có thể sử dụng với hiệu quả cao trong tuyên tryền, giáo dục phẩm chất BĐCH. Các hình thức khác như: tham quan, tiếp xúc nhân chứng lịch sử, thi tìm hiểu về truyền thống quân đội, truyền thống đơn vị…đều có tác dụng rất tích cực để qua đó giáo dục phẩm chất BĐCH cho cán bộ, chiến sỹ. Đặc biệt phải coi trọng sử dụng một phương pháp rất có hiệu quả, đó là phương pháp nêu gương trong giáo dục phẩm chất BĐCH. Phẩm chất BĐCH và bản chất cách mạng, truyền thống tốt đẹp của quân đội, của dân tộc là những cái không tồn tại độc lập, tách rời nhau mà có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Cho nên cần chủ động lồng ghép, kết hợp chặt chẽ, có hiệu quả việc giáo dục phẩm chất BĐCH trong giáo dục bản chất, truyền thống tốt đẹp của quân đội, của dân tộc và của từng đơn vị cụ thể.
Phát huy vai trò của các tổ chức, đoàn thể trong quân đội, của hệ thống chính trị và toàn dân trong giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”
Cần thống nhất quan niệm rằng việc giữ vững và phát huy phẩm chất BĐCH không phải là việc riêng của tổ chức quân sự, càng không chỉ trách nhiệm của hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị hoặc cá nhân người cán bộ chính trị. Trước hết cần phát huy vai trò của tổ chức lãnh đạo, chỉ huy trong việc giữ vững và phát huy phẩm chất BĐCH ở đơn vị. Các tổ chức lãnh đạo, chỉ huy phải thật sự nêu cao trách nhiệm, thường xuyên quan tâm tới nhiệm vụ giữ vững và phát huy phẩm chất BĐCH ở đơn vị. Điều này phải được thể hiện cụ thể trong các nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch hoạt động của tổ chức, đồng thời phải làm tốt công tác kiểm tra việc triển khai thực hiện ở các đơn vị. Cán bộ, đảng viên trong các tổ chức lãnh đạo, chỉ huy phải mẫu mực thể hiện phẩm chất BĐCH ở mọi lúc, mọi nơi để làm gương sáng cho cán bộ, chiến sỹ noi theo.
Các tổ chức như Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Phụ nữ, Công đoàn, Hội đồng quân nhân…đều có trách nhiệm giữ vững và phát huy phẩm chất BĐCH. Thời gian tới phải quan tâm củng cố, phát huy cao độ vai trò của từng tổ chức, từng lực lượng và phối hợp một cách chặt chẽ, thường xuyên tạo ra một hợp lực mạnh mẽ nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ giữ vững và phát huy phẩm chất BĐCH.
Trong hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước cần tiếp tục rà soát, bổ sung, phát triển hệ thống chính sách, luật pháp để quản lý quân đội và đảm bảo quyền lợi của quân nhân. Tiếp tục đổi mới nhận thức, hoàn thiện và thực hiện tốt chính sách đối với quân đội và hậu phương quân đội, phù hợp với sự phát triển của kinh tế thị trường ở nước ta. Đây là vấn đề nhạy cảm, có tác động mạnh mẽ tới cán bộ, chiến sỹ trong việc giữ vững và phát huy phẩm chất BĐCH. Tổ chức đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội ở các địa phương và Nhân dân cần cộng tác, giúp đỡ bộ đội trong mọi hoạt động huấn luyện, công tác, sản xuất; kịp thời phối hợp giải quyết những vướng mắc về đất đai, thao trường và những vấn đề nảy sinh trong quan hệ quân-dân; cho việc nêu cao trách nhiệm chính trị, tạo thuận lợi cho tuyển chọn thanh niên nhập ngũ, tạo nguồn nhân lực cho quân đội, quan tâm tới quân nhân xuất ngũ trở về địa phương, tạo điều kiện tốt để họ tiếp tục phát huy phẩm chất BĐCH
Nâng cao chất lượng tự giáo dục, rèn luyện của cán bộ, chiến sĩ để giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”
Những tác động giáo dục chỉ thật sự phát huy tác dụng và mang lại chất lượng hiệu quả khi thông qua tính tích cực cá nhân của đối tượng giáo dục là người cán bộ, chiến sỹ quân đội. Trước hết, cán bộ, chiến sỹ phải nâng cao trình độ tự ý thức về việc tự tu dưỡng rèn luyện, nhận thức rõ đòi hỏi khách quan về phẩm chất BĐCH trong từng điều kiện cụ thể. Biết tự nhận xét, tự kiểm tra, đánh giá về những mạnh, yếu so với yêu cầu đặt ra và xác định phương hướng, biện pháp tự giáo dục, tự tu dưỡng cho xứng danh BĐCH. Mặt khác, phải có ý chí phấn đấu cầu tiến bộ, luôn tự phê bình theo yêu cầu cao, giải quyết hài hoà các mối quan hệ, tự khép mình vào kỉ luật, trọng danh dự cá nhân, rèn luyện ý chí bền bỉ; hình thành động cơ rèn luyện đúng đắn, có khả năng “miễn dịch” với những tác động tiêu cực của mặt trái cơ chế thị trường trong đời sống xã hội hiện nay. Mỗi cá nhân thường xuyên lấy phẩm chất BĐCH làm động lực tinh thần, tự cổ vũ và cổ vũ nhau thi đua hoàn thành tốt nhiệm vụ, nhất là khi đứng trước những khó khăn, thử thách ác liệt. Mọi cán bộ, chiến sĩ phải xây dựng niềm tin, ý thức trách nhiệm, tích cực tham gia vào cuộc đấu tranh phòng, chống những tác động, ảnh hưởng tiêu cực đến phẩm chất BĐCH.
Đẩy mạnh việc “học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, gắn liền với đấu tranh có hiệu quả phòng chống sự suy thoái phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”
Thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả thiết thực Nghị quyết số 847-NQ/QUTW, ngày 28/12/2021 của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới và Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” chính là góp phần to lớn vào bồi dưỡng và nâng cao phẩm chất BĐCH trong thời kỳ mới. Phải thấy rằng, Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị có nội dung sâu rộng có ý nghĩa sâu sắc cả vê nhận thức và thực tiễn. Đối với quân đội phải đưa nội dung học tập về “tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” thành nếp sinh hoạt thường xuyên của mỗi đơn vị, lấy đó làm nội dung cơ bản trong giáo dục nhằm giữ vững và phát huy phẩm chất BĐCH. Trong các chỉ tiêu của mỗi phong trào thi đua phải có nội dung cụ thể học tập và làm theo tấm gương Hồ Chí Minh. Cần tiếp tục xây dựng chương trình, kế hoạch nghiên cứu, học tập, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh một cách nghiêm túc, thiết thực, phù hợp với thực tiễn của từng cơ quan, đơn vị; gắn việc học tập với việc chuyển mạnh sang làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Các cấp uỷ đảng tiếp tục hướng dẫn cụ thể nội dung kiểm điểm, liên hệ trong việc triển khai thực hiện “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Trong sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt cơ quan hằng tháng, đưa nội dung này trở thành nền nếp và có hiệu quả thiết thực, có kiểm tra, giám sát, coi đây là một giải pháp quan trọng tạo nên ý thức thường xuyên học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Đẩy mạnh phong trào thi đua và thường xuyên tuyên truyền kết quả học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong quân đội và ở các đơn vị. Các cơ quan, đơn vị sớm hoàn thành việc xây dựng chuẩn mực đạo đức, với nội dung ngắn, gọn, được công bố công khai, rộng rãi trong cơ quan, đơn vị. Kết hợp giữa xây dựng và phòng chống suy thoái phẩm chất BĐCH trong quá trình thực hiện Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Nghị quyết số 847-NQ/QUTW, ngày 28/12/2021 của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới.
Chú thích:
[1] Nghị quyết số 847-NQ/QUTW, ngày 28/12/2021 của Quân ủy Trung ương về phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới.