Các chất cấm trong chăn nuôi hiện nay chủ yếu là Salbutamol, Clenbuterol, Ractopamine thuộc nhóm Beta-agonist sử dụng trong chăn nuôi lợn, bò thịt và chất vàng ô sử dụng để tạo màu trong thức ăn chăn nuôi (TACN) gia cầm. Các chất này thường tồn tại ở dạng bột mịn hoặc phối trộn dưới dạng thức ăn bổ sung, khoáng premix, men tiêu hóa… lưu hành trên thị trường với tem nhãn không rõ ràng hoặc không có tem nhãn, không có đăng ký tiêu chuẩn chất lượng. Để gia súc nhanh lớn, nhiều nạc, dễ bán, một số người chăn nuôi đã dùng các chất này để trộn vào thức ăn cho gia súc. Một số cơ sở sản xuất TACN, thức ăn bổ sung trong chăn nuôi vì muốn bán được nhiều hàng, tăng lợi nhuận đã trộng chất cấm vào TACN. Khi vật nuôi được cho ăn các chất trên thì sẽ tăng trọng nhanh, nhiều nạc, tiêu mỡ nhưng nếu không bán nhanh thì sẽ bị ốm chết. Vì vậy, người chăn nuôi thường chỉ sử dụng cho vật nuôi gần đến ngày xuất chuồng.
Khi con người ăn thịt gia súc có Salbutamol và Clenbuterol cũng giống như ta uống các thuốc này, hàm lượng của chúng còn trong thịt bao nhiêu thì người sử dụng sẽ hấp thụ bấy nhiêu, về lâu dài có thể gây biến chứng ung thư, ngộ độc cấp, run cơ, đau tim, tim đập nhanh, tăng huyết áp, choáng váng, gây tổn hại cho hệ thần kinh, hệ tuần hoàn, thậm chí gây chết người.
Tình trạng sử dụng chất cấm trong chăn nuôi hiện nay nếu không được ngăn chặn, ngoài việc ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, lâu dần người tiêu dùng sẽ mất lòng tin và việc họ quay lưng, tẩy chay các sản phẩm chăn nuôi trong nước là dễ hiểu. Ngành chăn nuôi sẽ đi về đâu khi đánh mất thị trường trong nước, đó là chưa nói đến cơ hội vương ra thị trường quốc tế càng mờ mịt khi phải đối mặt với hàng loạt các tiêu chuẩn về nguồn gốc xuất sứ cũng như các quy định ngặt nghèo khác. Trong bối cảnh Việt Nam gia nhập TPP, các sản phẩm chăn nuôi nhập ngoại sẽ ồ ạt vào thị trường trong nước, nguy cơ ngành chăn nuôi Việt Nam thất thể, thậm chí “chết” trên sân nhà vì những sản phẩm kém chất lượng là điều có thể nhìn thấy trước.
Có thể khẳng định, việc sử dụng chất cấm trong chăn nuôi là vô trách nhiệm, vô lương tâm, là “tội ác, không khác gì buôn bán ma túy” – theo ý kiến của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & PTNT tại kỳ họp Quốc hội Khóa XIII vừa qua. Việc làm này không chỉ gây nguy hại đến sức khở của người tiêu dùng mà còn giết hại cả ngành chăn nuôi. Hành vi sử dụng chất cấm trong chăn nuôi không chỉ vi phạm pháp luật mà còn là hành vi phi đạo đức, phải bị cộng đồng tố giác, tẩy chay.
Để ngăn chặn, xử lý hành vi này, pháp luật nước ta quy định như sau:
Về xử lý hành chính:
Điều 36. Vi phạm về sử dụng chất cấm trong chăn nuôi và sản xuất, gia công, kinh doanh thức ăn chăn nuôi
1. Phạt tiền đối với các hành vi vi phạm sau đây:
a) Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng chất cấm trong chăn nuôi nông hộ.
b) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng chất cấm trong chăn nuôi trang trại.
c) Phạt tiền từ 70.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng chất cấm trong sản xuất, gia công và kinh doanh thức ăn chăn nuôi.
2. Hình thức xử phạt bổ sung:
Đình chỉ hoạt động sản xuất, gia công, kinh doanh thức ăn chăn nuôi trong thời hạn từ 01 tháng đến 03 tháng đối với hành vi vi phạm quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều này.
3. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc cơ sở chăn nuôi tiếp tục nuôi dưỡng vật nuôi đã sử dụng chất cấm đến khi kiểm tra không còn tồn dư chất cấm mới được phép xuất bán hoặc giết mổ đối với hành vi vi phạm quy định tại Điểm a và Điểm b Khoản 1 Điều này; buộc tiêu hủy vật nuôi trong trường hợp tái phạm.
b) Buộc cơ sở vi phạm phải tiêu hủy toàn bộ chất cấm, thức ăn chăn nuôi có chất cấm đối với hành vi vi phạm quy định tại Khoản 1 Điều này.
Về xử lý hình sự
Điều 155 - Bộ luật hình sự 15/1999/QH10 quy định tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm bị phạt tiền từ 5.000.000đồng đến 50.000.000đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm.
Điều 190 - Bộ luật hình sự 100/2015/QH13 (có hiệu lực thi hành từ 01/7/2016) quy định tội sản xuất, buôn bán chất cấm trong chăn nuôi bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 1.000.000.000đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Điều 191- Bộ luật hình sự 100/2015/QH13 (có hiệu lực thi hành từ 01/7/2016) quy định tội tàng trữ, vận chuyển chất cấm trong chăn nuôi bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Điều 317- Bộ luật hình sự 100/2015/QH13 (có hiệu lực thi hành từ 01/7/2016) quy định tội sử dụng chất cấm trong sản xuất, sơ chế, chế biến, bảo quản thực phẩm hoặc bán, cung cấp thực phẩm mà biết rõ là thực phẩm có sử dụng chất cấm thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm
Tố giác vi phạm:
Nhân dân khi phát hiện các hành vi vi phạm nêu trên, có thể liên hệ với Thanh tra Bộ NN&PTNT qua đường dây nóng: 08042526 hoặc 0917808113. Các tổ chức, cá nhân khi cung cấp thông tin tố giác về dấu hiệu, hành vi vi phạm sẽ được giữ bí mật danh tính theo quy định của pháp luật. Các thông tin chính xác, có giá trị sẽ được thưởng theo quy định, mức tối đa là 5 triệu đồng.
Tại tỉnh Hà Nam, nhân dân có thể liên hệ với Thanh tra Sở Nông nghiệp&PTNT theo địa chỉ: đường Lý Thường Kiệt, phường Lê Hồng Phong, TP Phủ Lý để tố giác hành vi buôn bán, sử dụng chất cấm trong chăn nuôi./.
Hoàng Hồng (Tổng hợp)