Là một trong những hộ có quy mô sản xuất lớn ở Nha Xá, gia đình chị Nguyễn Thị Phương đang sở hữu 2 máy quay tơ và 8 máy dệt. Trung bình một tháng gia đình chị dệt được 5.000m2 lụa. Chị Phương cho biết:"dệt lụa là nghề gia truyền của gia đình tôi đã hàng trăm năm nay và quy mô sản xuất ngày càng được mở rộng. Sở dĩ các thế hệ trong gia đình vẫn tiếp nối nghiệp ông cha bởi cái nghề này chẳng những nuôi sống mà còn giúp gia đình tôi có cuộc sống khá giả" Hiện xưởng dệt của gia đình chị Phương cũng tạo việc làm thường xuyên cho 2 lao động trong thôn với mức lương 180.000 đồng/ngày.
Hiện nay thôn Nha Xá có tổng số 250 hộ gia đình và một nửa trong số đó đang tham gia sản xuất, kinh doanh lụa. Nhiều hộ làm khép kín các công đoạn sản xuất từ mua nguyên liệu đến bán thành phẩm. Từ đầu làng cho đến cuối xóm đâu đâu cũng nghe âm thanh lách cách của máy quay tơ, máy dệt vải vọng ra từ phía sau những ngôi nhà cao tầng khang trang, đẹp đẽ. Để tạo ra một sản phẩm lụa hoàn chỉnh phải trải qua rất nhiều công đoạn, trong đó có các công đoạn chính như: quay tơ, bắt cửi, dệt, nhuộm, phơi và cắt may.
Dưới đôi bàn tay tài hoa của những người thợ Nha Xá, những thước lụa mềm mại dần được hình thành
Sau khi dệt, lụa sẽ được đem đi tẩy trắng trong nhiệt độ cao rồi được làm nguội bằng nước lạnh
Công đoạn nhuộm chủ yếu vẫn được làm thủ công, người dân chỉ sử dụng máy nhuộm công nghiệp khi có đơn hàng từ vài trăm mét trở lên. Nhiệt độ và thời gian nhuộm chính là bí quyết để tạo mầu đẹp và đảm bảo không bị phai bạc mầu.
Sau khi nhuộm, lụa sẽ được sấy khô và cán phẳng bằng máy. Tuy nhiên, tùy thuộc theo yêu cầu của khách hàng, các hộ sản xuất cũng có thể đem phơi lụa theo cách truyền thống. Việc này thường được áp dụng đối với mặt hàng lụa tơ tằm dạng mỏng.
Mặc dù công việc phơi lụa đòi hỏi rất nhiều thời gian, công sức nhưng khi được tận mắt ngắm nhìn và chạm tay vào những thước lụa lung linh đủ màu sắc do chính tay mình làm ra khiến mọi mệt nhọc của người thợ đều tan biến. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến người dân Nha xá luôn trân trọng, giữ gìn và phát huy nghề truyền thống của cha ông từ đời này qua đời khác.
Nguồn tin: Truyền hình Hà Nam