Trong lúc nhiều nông dân đang loay hoay với những dự tính cho phát triển kinh tế hộ thì ông Chu Đình Tú đã cho hội viên của mình một cách làm giàu mới từ cây nhãn muộn. Chỉ sau ba năm, cả xã Mộc Nam có nhãn muộn bán và quảng bá được sản phẩm này ở nhiều nơi. Không giống nhãn muộn Hà Tây cũ, nhãn muộn Miền Thiết (Khoái Châu – Hưng Yên), giống nhãn muộn của Mộc Nam mang tên T1 đến T6. Ông Tú, “cha đẻ” của giống nhãn này đã đặt tên cho nhãn Mộc Nam cái “thương hiệu” ấy để phân biệt sản phẩm, tạo sở hữu riêng cho mình.
Vốn là người ham học hỏi, yêu khoa học kỹ thuật, ông Tú luôn khao khát được sáng tạo các giống cây trồng. Ông tìm đủ loại sách báo tham khảo, gặp gỡ các chuyên gia nghiên cứu cây trồng, xem các chương trình truyền hình về nông nghiệp, khoa giáo...để học hỏi kinh nghiệm và cách làm. Rồi một ngày, bất chợt ông nhìn thấy giống nhãn muộn của Hà Tây cũ trên truyền hình cho năng suất và chất lượng cao. Ông ghi lại địa chỉ và ngay sau đó khăn gói lên đường tìm đến tận nơi cây nhãn muộn đang sinh sống tìm hiểu cặn kẽ về giống loài, về cách ghép tạo và chăm sóc. Ông nghĩ: Trời phú cho vùng quê Mộc Nam một tiềm năng đất đai trù phú nếu biết cách làm, người nông dân có thể “trồng vàng hái bạc” từ đây. Thế mà nhiều năm rồi, cây nhãn của Mộc Nam chỉ đơn giản mang tên nhãn thóc. Thức khuya dậy sớm, ông Tú say sưa nghiên cứu kỹ thuật ghép câp. Nghe nói ở ngay Khoái Châu (Hưng Yên) cũng có giống nhãn tương tự. ông tìm đến nhà ông Nguyễn Văn Miền, ông chủ của loại nhãn Miềm Khiết, thôn An Cảnh, xã Hàm Tử, huyện Khoái Châu để xem hư thực thế nào. Đúng mùa nhãn, ông Tú không thể ngờ rằng với một cây nhãn nhỏ, thân bằng cái bắp đùi, cao ba mét cũng có thể cho thu nhập từ 5 đến 7 triệu đồng, bằng cả vụ lúa nhà ông cấy. Ồng chủ Miền là người cởi mở tiếp không biết bao nhiêu lượt khách như ông Tú rồi nên cũng sẵn lòng chia sẻ kinh nghiệm. Ông Tú đặt mua giống từ đây và bắt đầu hành trình đưa cây nhãn muộn về làng.
Nhà ông Tú có khoảng 2 mẫu đầm, chưa kể vườn nhà. Ông cải tạo toàn bộ diện tích đầm thành những ao nhỏ, cốt để đắp bờ xung quanh, xâu kè trồng nhãn. Dưới ao, ông trồng sen và nuôi cá. Vụ nhãn đầu tiên được thu hoạch là năm 2010, ông Tú vô cùng hạnh phúc vì giống nhãn do chính tay mình ghép tạo đã ra hoa kết trái thành công. Ông mang nhãn đi quảng bá một vài nơi, ai đến thăm cũng biếu dăm ba cân làm quà, thành thử vụ nhãn bán được ngày ấy chẳng đáng là bao. Ông bảo: “cũng được vài ba chục triệu do bán nhãn ngoài đền phục vụ lễ hội. Nhưng trong lòng vui khôn xiết và hy vọng từ đây sẽ có nhiều nông dân trong xã làm theo mình”. Năm sau, ông ghép nhiều hơn, sản lượng thu hoạch cũng cao dần Vườn nhãn của ông đa dạng với 6 loại nhãn mang tên T. ông Tú nói: “Giống nhãn này chưa lai tạo được giống mà chỉ dùng phương pháp ghép tạo. Chất lượng nhãn ngon hay không do kỹ thuật chăm sóc của người trồng. Từ khâu ghép cành đến xới gốc, tưới thuốc, tiện cành, kích thích ra hoa...” đều phải nghiên cứu và ứng dụng một cách sáng tạo, phù hợp với điều kiện thời tiết từng năm. Vì thế, thời gian thu hoạch 6 loại nhãn của gia đình ông đều có khoảng cách và kéo dài hơn nhãn thường. Bắt đầu từ tháng 5, nếu không nhuận, nhãn sẽ cho thu hoạch, kéo dài đến hết tháng 7 âm lịch. Nếu năm nhuận như năm 2014, thời gian thu hoạch nhãn chậm lại một tháng, từ tháng 6 đến hết tháng 8 âm lịch”
Đúng thực là ngon và có sự khác biệt trong từng loại nhãn ở vườn nhà ông Tú. Giống T2 quả tròn, vàng, vỏ nhẵn nhụi ngọt sắc, năng suất cao nhất, lại để được lâu do lượng đường trong nhãn cao, ức chế sự phân huỷ trong thời tiết nắng nóng. Loại này cứ 50 quả/kg. Mỗi chùm nhãn cũng vài kg. Loại T3 và T4 chất lượng cao hơn, cùi dầy, trong vắt, ăn giòn và ngọt. Tuy nhiên, năng suất không cao bằng T2 vì quả nhỏ hơn. Mỗi kg khoảng 60-65 quả. Đặc sắc và khác biệt nhất là T6, quả to, chỉ 45 quả/kg. Loại này hiện chỉ cung cấp cho những khách đặc biệt vì mới thử nghiệm được 1,2 vụ, đang phải để lấy giống cho bà con.
Năm 2014, nhà ông Tú thu hoạch khá khoảng 100 triệu đồng. Ông bảo: Nhãn biếu cũng nhiều, nhưng “sởi lởi giời cho”, quan trọng là mọi người biết đến thứ nhãn quê ông. Giờ cả xã có nhãn muộn mà vẫn không đủ cung cấp cho khách. Năm 2014, tiền nhãn của Mộc Nam ước tính cũng ngót 4 tỷ đồng chứ không ít. Đấy một cây nhãn con con mà cũng cho thu từ 5 đến 6 triệu đồng. 50.000 đồng/kg bán tại nhà, khách mua hàng chủ yếu là khách quen, mua qua điện thoại. Rồi khách đi lễ đền Lảnh mua cũng nhiều. Có đoàn khách đến đền, thấy nhãn ngon quá, sạch quá mua vài tạ mang về Hà Nội làm quà. Ông Tú đã mang niềm tin đến cho hội viên của mình. Cũng là vấn đề gian chuân chứ không đơn giản. Người ta phải mắt thấy tai nghe mới tin và theo. Trước đây, vùng Mộc Nam cũng đã trồng khá nhiều nhãn, nhưng toàn nhãn thường, cây to như cây cổ thụ, bán cả cây chẳng thu nổi một triệu. Ông đã vận động bà con ghép tạo giống nhãn muộn. lúc đầu khó khăn, ông Tú phải bỏ tiền túi thuê xe, tổ chức cho hội viên đi Khoái Châu thăm nhãn Miền Khiết. Khi về, ông còn mua cho mỗi người 2kg nhãn làm quà. Năm 2013, ông lại tổ chức cho chi hội trưởng, chi hội phó, trưởng thôn, xóm tham quan. Ông bảo muốn làm gì thì cán bộ, đảng viên cũng phải gương mẫu làm trước, đi trước . Thực tế đã làm thay đổi tư duy của mọi người và họ quyết định cải tạo vườn nhãn truyền thống của mình. Gia đình nhà ông Chỉnh ở thôn Yên Lạc, mỗi năm phải bỏ ra mấy triệu để mua nhãn quê làm quà biếu cho họ hàng ở Hải Phòng, Hà Nội. Nhưng bây giờ, ông có nhãn muộn để làm quà, để bán, thu lợi mỗi vụ vài chục triệu đồng. “Vậy là tư duy của hội viên đã thay đổi thực sự! Có chí làm quan, có gan làm giàu. Nếu đã có chí, nông dân cũng làm ông chủ, cũng là tỷ phú chứ chẳng kém ai. Nhiều người hỏi tôi, là lãnh đạo của nông dân, ông đã làm gì cho bà con? Tôi bảo, trước hết, phải giúp họ thay đổi nhận thức, hướng dẫn họ tổ chức và định hướng sản xuất, giúp họ làm giàu bằng chính đôi bàn tay mình.” – ông Tú phấn khởi chia sẻ.
Cây nhãn muộn đã cho ông và những hội viên nông dân của ông có một đời sống khá giả hơn. Nhiều người nói với ông rất muốn được làm nông dân như ông.
Theo báo Hà Nam